บำราศในอดีต
ใน สมัยรัฐบาลจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ปี พ.ศ. 2501 ถึง พ.ศ. 2502 ได้เกิดโรคระบาดขึ้น ในพระนคร โรคระบาดครั้งนั้นร้ายแรงมาก ได้คร่าชีวิต ของผู้เจ็บป่วยไปมากมาย ในระหว่างนั้น พระบำราศนราดูร (สกุล "เวชชาชีวะ") ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการ กระทรวงสาธารณสุข ได้ดำเนินการควบคุมโรค จนสงบลง ในระหว่างที่มีโรคระบาดร้ายแรงครั้งนั้น ทำ ให้จอมพลสฤษดิ์ต้องออกตรวจดู การทำงาน ควบคุมโรคติดต่อ เป็นพิเศษ ทำให้จอมพลสฤษดิ์ได้เห็นว่าโรงพยาบาลโรคติดต่อ ซึ่งตั้งอยู่บริเวณถนนดินแดง ตำบลพญาไท ไม่เหมาะสมเนื่องจากโรงพยาบาล ตั้งอยู่ใกล้เขตชุมชน ควรจะย้ายจากแหล่งเดิม เนื่องจากเกรงว่าโรคระบาด อาจจะลุกลามไปยังประชาชน ที่อยู่ใกล้เคียงโรงพยาบาล อีกทั้งโรงพยาบาลก็ทรุดโทรม และไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอที่จะรับมือกับโรคติดต่อฉุกเฉินหากเกิดขึ้นอีกจอมพลสฤษดิ์จึงสั่งการไปยังกระทรวงสาธารณสุข ให้จัดสถานที่ตั้งโรงพยาบาล โรคติดต่อแห่งใหม่ ที่เหมาะสมกว่า นอกเขตพระนครและให้มีประสิทธิภาพที่ดี พอจะรับสถานการณ์ฉุกเฉิน ทางโรคติดต่อได้
บำราศในปัจจุบัน
สืบเนื่องจากพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545 ทำให้โรงพยาบาลบำราศนราดูรถูกปรับเปลี่ยนโครงสร้างส่วนราชการตามพระราชบัญญัตินี้ มาเป็น "สถาบันบำราศนราดูร" สังกัดกรมควบคุมโรคกระทรวงสาธารณสุข เมื่อวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2545 โดยมีอำนาจหน้าที่ดังต่อไปนี้
- ศึกษา วิเคราะห์ วิจัยและพัฒนาองค์ความรู้ด้านการเฝ้าระวัง ป้องกัน ควบคุม ตรวจ วินิจฉัย รักษาและฟื้นฟูสภาพผู้ป่วยโรคเอดส์และโรคที่เป็นปัญหาสำคัญ
- กำหนดและพัฒนามาตรฐานการตรวจ วินิจฉัย รักษา และฟื้นฟูสภาพผู้ป่วยโรคเอดส์และโรคที่เป็น ปัญหาสำคัญ
- ให้ บริการเพื่อพัฒนาองค์ความรู้และเทคโนโลยีด้านการตรวจ วินิจฉัย รักษา และฟื้นฟูสภาพผู้ป่วยโรคเอดส์และโรคที่เป็นปัญหาสำคัญในระดับตติยภูมิ
- ถ่าย ทอดองค์ความรู้และเทคโนโลยีด้านการตรวจ วินิจฉัย รักษา และฟื้นฟูสภาพผู้ป่วยที่เป็นปัญหาสำคัญ โดยเฉพาะทักษะการดูแลรักษาผู้ป่วยโรคเอดส์และผู้ที่ได้รับผลกระทบจากโรคเอดส์ ให้แก่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งในประเทศและต่างประเทศ
- ประสานและสนับสนุนการพัฒนาศักยภาพบุคลากรด้านสาธารณสุข ในสาขาที่เกี่ยวข้องทั้งในประเทศ และต่างประเทศ
- กักกันผู้ป่วยโรคติดต่ออันตรายตามข้อตกลงระหว่างประเทศ
- ปฏิบัติงานร่วมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหน่วยงานอื่นที่เกี่ยวข้อง หรือที่ได้รับมอบหมาย
รายนามผู้อำนวยการสถาบันบำราศนราดูรจากอดีตถึงปัจจุบัน
- พันตรี นายแพทย์โนรี มีสุวรรณ พ.ศ.2503-2507
- นายแพทย์ประกอบ บุญไทย พ.ศ.2507-2525
- นายแพทย์โสภณ ถิรจิตร พ.ศ.2525-2531
- นายแพทย์ชัชวาลย์ หุ่นทองคำ พ.ศ.2531-2536
- นายแพทย์ชนะ ตันจันทร์พงษ์ พ.ศ.2536-2540
- แพทย์หญิง.อัจฉรา เชาวะวณิช พ.ศ.2540-2550
- นายแพทย์ปรีชา ตันธนาธิป พ.ศ. 2550 -2554
- แพทย์หญิงจริยา แสงสัจจา พ.ศ.2554 - 2560
- นายแพทย์อภิชาต วชิรพันธ์ พ.ศ.2560 - 2564
- นายแพทย์กิตติ์พงศ์ สัญชาตวิรุฬห์ พ.ศ.2564-ปัจจุบัน
